jueves, 18 de diciembre de 2008

A tecnoloxía e os medios de comunicación

Trala lectura do artigo "Holografías", pantallas táctiles... comparto a opinión de Patricia. Creo que a tecnoloxía ten que complementarse co papel e a función dos medios de comunicación, pero non desvirtuala. É dicir, os avances da técnica deben ser aproveitados cando axuden a comprender a información ou mesmo a chamar a atención sobre ela (que é o que en definitiva facemos tamén cos titulares) pero non deben contribuir nunca á súa espectacularización.

martes, 16 de diciembre de 2008

"HOLOGRAFÍAS", PANTALLAS TÁCTILES...

Infografistas, logo de ler o texto que nos dou Marita na clase, eu quédome con varias ideas e observacións. Unha delas é que me parece moi ben que se avance no uso destas técnicas e máis se redunda nunha mellor exposición e comprensión da información (e as eleccións en EEUU eran un moi bo tema para tratar de analizalo). Non obstante, aí está a cuestión: o que se ha de buscar, na miña opinión, é esa mellor comprensión da información e non o alarde tecnolóxico que parece que se fixo.
De feito, hai unhas liñas do texto que me parecen moi significativas: "Las pantallas táctiles fueron utilizadas prácticamente por todas las cadenas, aunque las de la CNN, de gran tamaño, fueron las más llamativas". Non as máis informativas/explicativas/comprensibles/analizadoras senón iso, as máis chamativas, que parece que é o que primou nese alarde de novidades, tal e como esas "holografías" que non eran tal.
Persoalmente, as entrevistas virtuais e teletransportacións xa me parecen "avanzar" demasiado, mesmo entrar no perigoso terreo de que non se chegará a distinguir o que é real e o que non o é (algo que tendo en conta a raíz informativa da infografía, non lle conviría nada).

Que vos parece a vós?

Un saúdo

COMO FACER UNHA RECLAMACIÓN ANTE A XUNTA DE GALICIA


Infografistas, déixovos outro infográfico sobre como pode reclamar o cidadán ante a Administración Pública (pois o outro era simplemente de acceso a información). Centreime no caso da Xunta de Galicia, é dicir, en todo o trámite que se segue logo de que o cidadán presenta a súa queixa. A parte visual é moi simple, pois só quería dar a sensación desa sucesión de pasos que levan a algún sitio e unhas escaleiras pareceume a forma máis doada.


Un saúdo

INFOGRÁFICO SOBRE O CANON


Ola infografistas!

Aquí vos deixo o meu infográfico sobre o canon. A verdade é que teño algo de dúbidas sobre o aspecto da imaxe, posto que aínda que a idea inicial era facer unha semellanza entre o cobro do canon e o cobro dunha peaxe, penso que tal vez, o resultado final, non sexa moi claro. Se fose multimedia/animado supoño que cada conductor preguntaría unha cousa e logo iríase e viría outro coche, cuxo condutor volvería preguntar.... Pero representalo así en estático a verdade é que me resultou un tanto difícil.

Agradeceriavos que me comentarades as vosas opinións ao respecto e que cambiaríades para que se entendese mellor.

Moitas gracias

INFOGRAFÍA SOBRE O BANCO DE TERRAS


Ola infografistas! Este é o meu traballo sobre o Banco de Terras de Galicia (Bantegal), con motivo da conferencia de prensa que dou Anxo Quintana na facultade. A información, penso, está moi resumida (se cadra demasiado), de feito, só collín as claves que me parecían máis relevantes: a situación actual, cara que sentido se pretende modificar e as condicións básicas do arrendamento (anos, devolución...).

Quixen que a parte central ou o que máis chamara a atención do lector (porque penso que é un dos puntos que máis interesa) fora o feito de que as terras, logo de ser arrendadas, volven ao seu propietario. Por iso esas dúas frechas que, para min, como lectora, serían o centro de atención do infográfico. ¿Pensades que esta miña intención se ve reflexada?

Espero as vosas opinións! Gracias

Lei de Propiedade Intelectual: que aspectos modificou a reforma do 2007?


O canon dixital desatou fai uns cantos meses unha intensa polémica entre o ámbito político, os consumidores e outros sectores da sociedade que afirmaban que gravar cunha taxa tódolos soportes que permitisen facer unha copia dunha obra orixinal ía en contra dos dereitos dos cidadáns e só redundaba en beneficio das entidades xestoras dos dereitos de autor... O debate medrou día a día, pero que é en realidade o canon dixital?
Neste infográfico tentei sintetizar en que consiste a Lei de Propiedade Intelectual (LPI), aprobada en España no ano1987 e reformada por última vez no 2007. Foi neste ano cando se introduciu na lexislación o canon por copia privada (sen fin lucrativo) e outros importantes aspectos que tentei reflexar no infográfico. Debido á relevancia que ten para a sociedade todo aquilo que poida provocar un desembolso extra, engadín tamén as tarifas coas que se gravan os diferentes soportes segundo categorías.
Non sei se esta proposta é acertada ou non e se se comprende, espero os vosos comentarios!

O Bantegal: destinatarios e funcionamento


Aqui vos deixo o meu boceto sobre o Bantegal (Banco de Terras de Galicia). Elixín este tema porque me pareceu a temática máis relevante de todo o comentado por Quintana no encontro mantido cos nosos compañeiros de primeiro.
O onfográfico leva por título O Bantegal: destinatarios e funcionamento ¿Por que decidín centrarme nestes dous aspectos? Pois porque no momennto de comezar a documentarme eu sabía máis ou menos o que era o Bantegal, é dicir, un banco de terras cuxo obxectivo máis destacado é a prevención de incendios forestais, pero non coñecía cal era a súa mecánica e quen podía en realidade formar parte desta iniciativa impulsada pola Consellería de Medio Rural. Como no meu caso, creo que é unha maioría o público que descoñece estes importantes aspectos e ten tan só unha visión xeral do Bantegal. Por este motivo, tentei que o boceto respondese a estas cuestións.

miércoles, 10 de diciembre de 2008

MÁS EXTRAÑO QUE LA FICCIÓN

Ola infografistas!
Despois de ver a película Más extraño que la ficción, intentamos establecer as funcións que no filme podía desempeñar a infografía ou, polo menos, con que obxectivo ou intención se incorporaban. A verdade é que nos resultou algo difícil chegar a unha conclusión pero como xa tedes falado algúns de vós, pensamos que hai unha relación directa entre ese uso infográfico detallando o número de veces que cepilla os dentes, os segundos que faltan para chegar ao bus... e o control que o protagonista ten sobre a súa vida (e, por extensión, sobre os datos desta).
Así pois, a idea que pensamos que se intenta transmitir é o uso da infografía para unha maior precisión e exactitude nos datos. Se vos fixades, a medida que Harold vai deixando de ter tan controlada a súa vida e as súas accións, o uso de infográficos tamén vai sendo menor. Non sabemos se estades dacordo con isto: ¿vós pensades que se usa a infografía con algunha outra intención?
De tódolos xeitos, gustaríanos destacar o novidoso da infografía incorporada aos filmes. Ata o momento sabiamos que se facía en papel, en multimedia e en televisión, pero que chegase ao mundo cinematográfico, é algo totalmente novo e, á vez, moi esperanzador con respecto ao uso dos infográficos.

martes, 9 de diciembre de 2008

Boceto sobre os dereitos do consumidor



Aqui vos deixo o meu boceto sobre os dereitos do consumidor. Centrei o infográfico na explicación das posibles solucións polas que se pode optar cando se produce un problema relacionado co consumo. Par iso optei por empregar como símbolo unha carretera principal que levaría a distintos puntos (que serían as diferentes solucións), detédome na explicación do funcinamento das follas de relacmación, xa que considero que se trata de iinformación relevante que non todo o mundo coñece.

INFOGRAFÍA SOBRE COMO ACCEDER Á INFORMACIÓN DA ADMINISTRACIÓN PÚBLICA


Ola infografistas!
Aquí vos deixo o meu boceto sobre como pode acceder o cidadán á información da Administración Pública (non me centrei nunha reclamación como consumidor en concreto). É algo moi sinxelo e básico, case que sen información no que é o aspecto visual, pero explícovos para que contexto o pensei: ou ben para acompañar a nova (nun medio impreso) da aprobación da Lei de Transparencia (así quedaría máis ou menos claro, visualmente, cales son as catro vías que o cidadán pode usar) ou ben para a páxina web da Xunta de Galicia, por exemplo, ou de calquera outra entidade pública, de xeito que, picando nun dos iconos, segundo a vía que desexe usar o cidadán (en persoa, por teléfono, por carta ou por correo electrónico) lle saísen a rúa na que ten que presentarse, os números de télefono, a dirección á que debe enviar a carta ou a dirección de correo electrónico á que debe escribir.

miércoles, 3 de diciembre de 2008

AS PECULIARIDADES DA INFOGRAFÍA DEPORTIVA

Dun xeito ou outro, temos asumido que a linguaxe deportiva ten unhas características propias. Son moitos os autores que teñen traballado no seu estudo, pero o que non está tan estudado é se coa infografía ocorre o mesmo. ¿Tamén se caracteriza por unha maior liberdade expresiva, por ser máis chamativa…? ¿Cales son, en concreto, as súas características? ¿Conflúen, dalgún xeito, linguaxe deportiva e infografía deportiva?

Esas son as preguntas ás que principalmente tentaremos responder neste traballo.

1. Metodoloxía
2. Un breve repaso pola historia da infografía deportiva
3. Características da infografía deportiva extraídas da nosa análise
4. Linguaxe e infografía deportiva: similitudes e diferenzas
5. Conclusión

INFOGRAFÍA DEPORTIVA. CONCLUSIÓN

Ao estar provistos de movemento, os deportes gozan dunha grande potencialidade infográfica. Linguaxe e infografía referíndose ao deporte teñen moitos puntos en comúns (tamén diferenzas) e, se algo destacamos trala nosa análise, é a súa conveniencia e facultade para desentrañar a estratexia real do xogo. Xa se ten avanzado moito e as infografías do Marca (non tanto as de El País, que as veces se reducen a meras táboas) son un moi bo exemplo disto.

LINGUAXE E INFOGRAFÍA DEPORTIVA. SIMILITUDES E DIFERENZAS


Una realidad incuestionable, pese a lo que pueden suponer las diferencias de sentimientos cuando se producen enfrentamientos entre equipos de clubes o nacionales, es que el deporte habla un idioma común que une en lugar de dividir. Estas son declaracións que ten feito Juan Antonio Samaranch sendo presidente do Comité Olímpico Internacional. Completaba estas palabras coas seguintes: El deporte, por tanto, ha configurado un idioma cuyo lenguaje se proyecta desde ángulos diversos, ya sea hablado, escrito, simbólico o semiológico.

Lidas estas declaracións, o noso obxectivo é discernir cales son eses puntos de contacto que pode haber entre a linguaxe deportiva e a linguaxe simbólica, a infografía deportiva. Por suposto, tamén iremos dando conta das posibles diferentas.


Similitudes

XÉNEROS: No ámbito da escrita, se hai un xénero xornalístico que identificamos co deporte, ese sería a crónica. E, se tomamos o seu sentido primixenio, veriamos que se algo caracteriza a crónica é precisamente o matiz cronolóxico, o comezar nun punto e ir relatando o que sucede ata chegar a un final. Chegadas a este punto, establecemos unha clara conexión con esas inforgrafías que tanto abundaban, polo menos no Marca: a das xogadas. Nesas infografías precisamente se fai iso mesmo: explícase o transcurso da mesma cronoloxicamente, paso a paso, dende que comeza ata que remata.

LINGUAXE ARGÓTICA: como xa comentabamos no relato das características da infografía deportiva, tamén a linguaxe argótica está presente nos textos que a conforman. Así pois, temos exemplos de El País como “Hamilton hace un trompo y arma el taco”.

BELICISMO: os termos bélicos son, segundo sinalan numerosos autores, fonte base do vocabulario deportivo. Quixemos saber se, no caso das imaxes da infografía, dalgún xeito se dispoñían os elementos ilustrativos dando sensación de enfrontamento. Tal vez sexa establecer conexións innecesarios, mais pensamos que nalgunhas representacións nas que se sitúa ao xogadores como membros de bandos rivais, nun enfrontamento directo e de cara, aínda que sexa por un balón, pois aí mesmo nós establecemos tamén esa presenza do bélico na infografía. Por suposto, sobra dicir que no referente ao texto, si hai alusións aos enfrontamentos: “El balón es difícil de controlar, pero el Kun baja el balón con su pie derecho y lo deja muerto a su lado”, dise nunha das infografías de Marca.

ESQUEMATIZACIÓN: Nas emisións de radio, televisión e xa mesmo nos xornais comezouse xa a falar con estruturas deste tipo: “Decir que o Barça é lider…”. Algúns autores sinalan que no é senon consecuencia da necesidade de esquematización. Antonio Alcoba, por exemplo, en Cómo hacer periodismo deportivo, di: “Escribir sobre deporte resulta un ejercicio tan normal como hacerlo de cualquier otro asunto. Pese a todo, no debe olvidarse que el lector deportivo no buscar florituras sino explicación de lo acontecido: hay que ir “al grano”. La sencillez en el relato, introduciendo en él la terminología apropiada, junto con apuntes técnicos y anecdóticos, suponen el mejor regalo para el cliente y receptor del mensaje deportivo”. ¿Pasa tamén o mesmo na infografía? Nós pensamos que si, de tal xeito que na infografía vaise explicando paso a paso certas xogadas, coma se fose un esquema:
1. Así se produjo el gol del empate del Zenit
2. La defensa cede metros
3. Descolocación y desórdenes



E é que a claridade e a lexibilidade son dúas cualidades que todo texto deportivo debe ter (ao que nós engadiríamos que tamén toda infografía deportiva debe ter): parece impensable a produción dun texto escuro, denso ou ambiguo. Nada debe dificultar unha fácil lectura e facilitan esa boa lexibilidade os acertos na tipografía, titulares, orde de confección e, en definitiva, todo aquilo que faga a lectura máis agradable.

TITULARES: crónicas, reportaxes e, en xeral, todo tipo de información deportiva préstase a unha forma de titular máis “deixada”, por dicilo dalgún xeito. Titulares evocativos e cargados de sentimentos no canto de titulares meramente informativos. Tamén na infografía os titulares son deste mesmo xeito. Así, dous exemplos son “Agüero fabricó una obra maestra” o “El argentino los volvió locos”.


Diferenzas

REFLEXIÓN: Comentario e crítica (e máis se nos centramos nas retransmisións radiofónicas e televisivas), xeralmente a pé de xogo, son feitos a penas sen tempo para a reflexión. A infografía, non obstante, precisamente estaría para todo o contrario, para explicar con detalle e paso a paso as xogadas que, con premura, se suceden no campo de xogo.

AUTORÍA: Moitos de nós saberiamos dicir algún nome dos comentaristas radiofónicos, televisivos e mesmo de prensa que centran o seu traballo no deporte. Tamén na infografía son case sempre os mesmos os que a firman, mais a situación pensamos que sería ben distinta: ¿cantos de nós sabemos o nome dalgún infografista deportivo?

RECOÑECEMENTO/PRESTIXIO: Moi vencellado co anterior está o que afirma Antonio Alcoba: “Con demasiada frecuencia se olvida la parte gráfica del periodismo deportivo, cuando esta es de gran importancia en el desarrollo de la información sobre dicha materia. Fotógrafos y cámaras de cine y TV son los periodistas más objetivos en el tratamiento de la actividad deportiva. Su labor es, en ocasiones, la única que puede demostrar la veracidad de un texto o una información hablada o, por el contrario su más severo juez. Una imagen deportiva puede, asimismo, valer por toda una extensa crónica”. A pesar disto que afirma este teórico (e que, como vimos, si resulta ser certo: unha infografía de certa xogada déixaa moito máis clara ante os lectores que o seu relato escrito), o certo é que texto sobre deporte e infografía deportiva están aínda moi en desequilibrio: nesa balanza, sae gañando o texto. ¿Por que? En palabras deste mesmo autor: “Al periodismo le cuesta reconocer a la faceta gráfcia la parte decisiva de su propia trascendencia, por una equivocada cuestión de orgullo. Se ha considerado, y todavía hay quien lo considera, al texto o la palabra como las únicas formas de expresión periodísticas para transmitir un mensaje a clientes y receptores”.

INFOGRAFÍA DEPORTIVA. AS CARACTERÍSTICAS QUE ATOPAMOS

CANTA INFOGRAFÍA? Se ben Antonio Alcoba afirma que tanto os xornais xeralistas como os deportivos veñen usando a infografía deportiva, o certo é que, como parece lóxico, ese uso é moi diferente nun e noutro, tanto cuantitativa como cualitativamente. En números, dos 31 días que tivo o mes de outubro, en 16 deles aparece algo de infografia deportiva en El País, mentres que en Marca, esa cifra increméntase ata 27. Polo tanto, no primeiro caso, case poderiamos falar da metade dos días e, no segundo, da práctica totalidade. Cualitativamente, as diferenzas son marcadas. Se vos interesa profundizar neste campo, podedes picar aquí.

INFOGRAFÍA ESTETIZANTE OU ANALÍTICA? Se algo puidemos comprobar na nosa análise da infografía deportiva é que case en ningún caso podemos falar de infografía meramente estetizante, substituto ou tapa-ocos dunha fotografía. No Marca, por exemplo, son máis que numerosas as infografías adicadas a analizar o transcurso ou devir dunha xogada. Esta que aquí amosamos é tan só un exemplo, pero se queredes ver máis pinchade aquí.


Diferenza básica sen dúbida (e na que a infografía sae ganando) con respecto á fotografía: esta última pode fixar un momento concreto, pero non explicar unha sucesión de feitos ou operacións. É aquí onde a infografía deportiva ten moito terreo por explotar: os diagramas de fluxo, como os denomina Alberto Cairo, son a base de todas esas infografías nas que se explican xogadas. “Es el fotógrafo deportivo un esclavo de la película de alta sensibilidad, de la milésima de segundo, y no tiene más ventaja de mira que la improvisación, ni mejor estudio que la hierba de los estadios”, apunta Antonio Alcoba, falando das diferenzas coa infografía deportiva.

SENSACIONALISMO. Diversos autores teñen citado o sensacionalismo como unha das características básicas da linguaxe deportiva. ¿Ocorre o mesmo na infografía? Non o vimos así, dende logo. Só habería un infográfico que, para nós, podería non ter moito que ver co deporte e si máis ben cun aspecto puramente anecdótico ou, cando menos, pertencente á vida privada desa persoa. ¿Credes que ao lector de deportes (que supostamente le o xornal para coñecer as novidades estrictamente deportivas) lle debería interesar os días nos que Ballesteros se vai operar?


CÓDIGOS COMPARTIDOS?: Se algo conleva a linguaxe deportiva é a presunción de que o lector comparte certos códigos co emisor da información: descifra o linguaxe argótica sen problema algún. Na infografía ocorre máis ou menos o mesmo. É algo que Alberto Cairo, en “Infografía 2.0. Visualización interactiva de información en prensa” vencella coa abstracción. Afirma: “La abstracción es un componente esencial en el diseño de diagramas. Eliminar lo innecesario para que lo necesario se destaque. El grado de abstracción posible depende de numerosos factores, como el nivel de familiaridad de los lectores con el objeto representado o el hecho de que diseñador y lector compartan una serie de convenciones/códigos que faciliten la comunicación a través del gráfico”. Para aqueles que non somos coñecedores ou afeccionados ao deporte, infografías coma a seguinte poden resultar un tanto complicadas (nese caso sería cando se podería falar de que non se comparten códigos).


Antonio Alcoba di en Cómo hacer periodismo deportivo: “El deporte ha sido capaz de dotarse de unos vocablos que, sin necesidad de traducción alguna, son comprendidos en todas las actividades”. Non o podemos ver de todo certo. Hai unha linguaxe argótica que non é fácilmente comprensible por todos os lectores e que, obviamente, se traslada tamén aos textos incorporados nas infografías deportivas. AS FIGURAS. José Manuel de Pablos, en “Infoperiodismo. El periodista como creador de infografía” réflexiona sobre este tema. Se pinchades aquí podedes ver un pequeno resumo do que el di. Como poderedes ver nestes exemplos que a continuación vos incorporamos, as figuras humanas son moi usadas na infografía deportiva (sobre todo no Marca, como nós analizamos), case sempre personalizadas e case sempre referíndose a información externa ao individuo en si (traxectoria profesional no deporte…).

















QUE DEPORTES SE INFOGRAFÍAN? O fútbol segue a ser o deporte que maior número de páxinas ocupa, algo que tamén é extensible á infografía. En El País séguelle o tenis, por exemplo, do que soe incorporar esquemas deste tipo:

Tiñamos dúbidas sobre se incorporalos como infografía ou non. Tal vez si poderiamos facelo nese primeiro nivel de uso infográfico que José Manuel de Pablos establece.
En Marca, os deportes infografiados amplíanse (evidentemente, tamén motivado por ser integramente un xornal deportivo que adica tódalas súas páxinas a este tipo de actividades e, por tanto, por contar con maior cantidade de espazo que un xeneralista como é El País). Así, temos moi boas infografías de vela, montañismo, baloncesto… Se vos interesa velas, podedes pinchar aquí.

O USO DA COR: trátase dunha das diferenzas básicas entre a infografía deportiva que fai El País e a que fai Marca. Todas as infografías que fai o xornal deportivo están feitas a cor e con tonalidades moi chamativas, mentres que as de El País son todas practicamente en branco e negro.

EXTENSIÓN: as infografías deportivas chegan a ocupar unha páxina enteira no Marca (ou mesmo a parte superior de dúas páxinas enfrontadas), mentres que en El País o tamaño é moito máis reducido e abundan gráficos de situación do xogo coma o que a continuación vos amosamos.
















FORMATOS NOVIDOSOS: na nosa análise de Marca, chegamos a apreciar, cando menos, catro formatos novidosos:
1. Uso da ilustración ata un nivel que ás veces chega a desvirtuar o contido da información: ¿teñen algún sentido eses debuxos e a ese tamaño?


2. Fotografías acompañadas de pés de foto que parecen ir creando un comic. Non cremos isto infografía propiamente dita, pero si, cando menos outra forma de combinar imaxe e texto para facilitarlle información ao lector de xeito claro, comprensible, sinxelo e atractivo (que sería, por outra banda, a base da infografía).





















3. Infografía como foto de acompañamento a unha entrevista: se ben o máis común é incorporar, na páxina na que se fai a entrevista, unha fotografía da persoa, neste caso o que se fai é incluír unha infografía na que aparece a figura dese personaxe e os datos máis relevantes da súa traxectoria deportiva (unha especie de radiografía).


4. Infografía informativa, pero á vez, de autopromoción do xornal.


MAPAS: o uso de mapas é bastante frecuente e, se ben no Marca hai moitos exemplos, tamén en El País hai algún que outro. José Manuel de Pablos diferencia no seu libro “Infoperiodismo” entre mapa xeográfico e mapa xornalístico. O segundo conleva incorporada información xornalística, de modo que, unha das diferenzas básicas con respecto ao primeiro sería que non podería volver ser publicado do mesmo modo, mentres que un mapa puramente xeográfico si podería selo. Con respecto a isto, se ben algúns dos gráficos si incorporan información que os fai específicos, como é o caso do que aquí amosamos, hai outros que, de non ser por unha liña que sinala un percorrido, por exemplo, ben poderían pasar por mapas puramente xeográficos e, por tanto, mesmo poderiamo dicir que non serían infografía estrictamente: tamén disto útlimo vos deixamos un exemplo.

INFOGRAFÍA DEPORTIVA. UN BREVE REPASO POLA SÚA HISTORIA

Visualmente, temos comprobado que a actividade deportiva comenzou xa no Paleolítico, tal e como quedou reflexado polas figuras que aparecen nas paredes das cavernas. Esas xoias do arte rupestre permitíronnos ver figuras estilizadas, nas que o ser humano realiza exercicios ximnásticos e de danza, utiliza elementos como o arco e a flecha, corre, salta e danza.

Non obstante, pasándonos a “era moderna”, xa no 1979 apareceron as primeiras infografías, aínda moi esporádicas, no Marca. Foi no 1992, cos Xogos Olímpicos cando o deporte centrou todo o protagonismo infográfico: o 25 de xullo, día da inauguración dos Xogos Olímpicos, os lectores de El Periódico de Catalunya xa dispoñían dun suplemento cos mellores infográfios que se tiñan realizado en España ata a data. Os posters olímpicos de El País para a ocasión foron igualmente espectaculares. Baseábanse nunha gran ilustración realista a modo de fotografía e complementábano con infogramas explicativos dos acontecementos. Mención aparte, por suposto, merece a prensa deportiva, entre a que destaca o diario madrileño Marca: xa dende había algún tempo as súas páxinas acollían un infografismo de moita calidade, pero coas Olimpiadas de Barcelona reforzaron esa actitude.

A cor tamén se vai introducindo pouco a pouco na infografía deportiva, unha decisión que non en todos os xornais foi tomada con rapidez. Así o explica Antonio Alcoba: a vida é en cor e en cor han de ser algúns dos elementos das páxinas dos xornais, sobre todo aqueles como as fotografías e as infografías. Os diarios, pouco a pouco, foron adoptando a cor na información do día e na súa edición diaria. Os últimos que o fixeron en España son dous xornais dende cuxas redaccións sempre se dicía que xamais se darían fotos en cor: El País e El Mundo, o 27/9/98 e o 9/10/98, respectivamente. No primeiro dos casos (El País), custou anos tomar esta decisión: xa durante os Xogos Olímpicos de Barcelona, en 1992, equipáronse da maquinaria precisa para preparar seleccións de cor e imprimir cuatricromías, pero todo se quedou nunha pequena mancha de azul na portadilla do suplemento diario que fixeron con motivo da cita barcelonesa e unhas láminas con megainfos olímpicas impresas en cor fóra da rotativa, distribuídas como encartes, con apoio publicitario. Foi seis anos máis tarde (2004) cando por fin se levaron fotos e telefotos en cor á súa portada. No Marca a cor é, xa dende hai moito, prácticamente inherente á infografía.

INFOGRAFÍA DEPORTIVA. METODOLOXÍA DO TRABALLO

Antonio Alcoba, en Periodismo deportivo dinos: “Tanto los diarios deportivos como los de información general acompañan los textos con fotografías, dibujos, planos y otros elementos icónicos. La imagen considerada como ilustración para hacer más digerible la acumulación de texto ha pasado de ese estatus secundario a convertirse en noticia, de manera que es el texto quien acompaña a la imagen”.

Non consideramos de todo errada a súa afirmación, mais poderiamos, logo da nosa análise, establecer diferenzas entre o tratamento da infografía deportiva por parte dos xornais xeralistas e por parte dos específicamente deportivos. Isto é algo que máis ou menos sospeitabamos dende o momento no que propuxemos a realización deste traballo, polo que, en representación dos xornais de información xeralista, empregamos El País, mentres que como representación suprema dos xornais deportivos, traballamos con Marca (ambos durante o mes de outubro).

Esas diferenzas no tratamento, tal e como pensabamos, foron xurdindo a medida que analizabamos a infografía adicada aos deportes. Iso limitounos á hora de poder establecer parámetros máis ou menos fixos que caractericen á infografía deportiva: aínda así, puidemos chegar a unha serie de reflexións sobre as características desta. Por último, intentamos establecer liñas de semellanza e de diferencia entre a linguaxe deportiva e a infografía deportiva.

INFOGRAFÍA DEPORTIVA. NIVEIS DE USO INFOGRÁFICO

De Infoperiodismo. El periodista como creador de infografía, escrito por José Manuel de Pablos, quitamos as seguintes palabras explicando os diferentes niveis nos que os xornais se atopan con respecto ao uso de infografía:

Los datos estadísticos y los listados numéricos son malos de comprender por los lectores. Existen cabeceras con diversos niveles de respuesta:

  • En el nivel cero están aquellos periódicos en que la información numérica con potencialidad de transferencia visual suficiente para ser presentada como gráfico numérico simplemente no existe. Tres pueden ser las razones para que se permanezcan en este nivel:
    -carencia de las herramientas necesarias
    -ausencia de conocimiento, interés o entrenamiento en el redactor
    -no intervención de personal capaz de observar que la materia informativa con la que se va a operar tiene posibilidades de transferencia visual suficiente para cambiar su presentación original del texto solo a forma visual.
  • El nivel uno es el de los diarios que observan que cierta información se puede presentar en forma no sólo literaria sino con alguna parte gráfica aunque muy elemental. Los diarios situados en este primer nivel hacen una representación gráfica muy limitada y cuando se encuentran con otro tipo de representación la ejecutan, pero sin fantasía alguna, de forma árida, pero con mayor impacto comunicativo que quien se limita a dar esos datos dentro del texto y como parte del mismo. ç
  • Las redacciones situadas en el nivel dos tratan la información escalable de forma gráfica y cuando se encuentran con un listado lo enriquecen con algún tipo de icono aparte de jugar con capas donde situar los datos informativos.
  • En el nivel tres encontramos a los periódicos que dan un paso más allá en la representación gráfica numérica y hacen un cierto alarde de empleo de la iconografía, con alteración de la propia estructura del gráfico, que iconizan.
  • En el nivel cuatro se hallan los diarios que dominan la información gráfica no analógico, poniendo en práctica lo idea, es decir, mostrando con exactitud cuál es el significado real de lo acontecido y no limitándose a informar de qué ha sucedido.

INFOGRAFÍA DEPORTIVA. DIFERENZAS ENTRE EL PAIS E MARCA

Se ben tanto xornais xeralistas como deportivos foron introducindo a infografía deportiva, as diferenzas entre un e outro son marcadas. Aquí vos presentamos unha breve enumeración das principais:

  • A primeira gran diferenza que atopamos entre Marca e El País é o grao de espectacularización da información, entendendo por espectacularización o emprego máis atrevido dos recursos visuais. Neste sentido, vemos como Marca fai un uso moito máis arriscado dos elementos visuais, xogando coas cores, con ilustracións de gran tamaño e elaborando mesmo infografías a páxina enteira. Sen embargo, El País queda un paso por detrás e centra o seu traballo infográfico na publicación de táboas resumo, algúns mapas e outros recursos elementais.
  • Por outra banda, a cor é un elemento diferenciador entre ambas cabeceiras. Se ben é certo que os dous xornais optan pola publicación da maioría dos seus infográficos a cor, non fan o mesmo uso deste elemento visual. En El País óptase por tonos máis neutros e sobrios, mentres que Marca destaca pola utilización de cores fortes, chamativas e con vistosas combinacións cromáticas.
  • O fútbol é a temática estrela tanto nos infográficos de Marca como en El País, aínda que os dous xornais presten atención tamén a deportes como a vela ou o alpinismo. Os demais deportes aparecen case relegados deste ámbito, aínda que en Marca é posible observar infográficos de Fórmula 1 e en El País de tenis, pero son unha minoría tanto nunha como noutra cabeceira.
  • Os infográficos de Marca denotan moita máis acción que os de El País, no cal serven para explicar máis ben unha situación. Así, mentres o primeiro se centra en explicitar cales foron as fases dunha xogada o segundo opta máis ben por mostrar á alineación dun partido ou os resultados do encontro.
  • A fotografía como recurso para a infografía non ten presenza en El País, mentres para Marca é un elemento fundamental, construíndo así moitos dos seus infográficos sobre un fondo fotográfico sacado do encontro deportivo.
  • A ilustración é outro dos recursos fundamentais da infografía de Marca que non ten presenza no xornal xeralista. No deportivo, sen embargo, este elemento chega a ocupar páxinas enteiras, sendo a parte central ou a máis ampla de moitos infográficos.

INFOGRAFIA DEPORTIVA. O USO DAS FIGURAS

José Manuel de Pablos explica en Infoperiodismo. El periodista como producto de infografía o uso das figuras na infografía. Estas son as súas palabras:

La figura infográfica puede ser humana, un animal o un objeto. Sobre esta figura hemos de diferenciar entre “información externa” (aquella como la explicación del nuevo equipaje de un futbolista, es decir, cualquier tipo de mensaje referido a aspectos externos del icono) e “información interna” (cuando la noticia reflejada en la figura haga referencia a algún fenómeno desarrollado en el interior de la figura). Dentro de esta información interna podríamos diferenciar entre la que pertenece al interior del cuerpo (invisible al informador; información delicada) y exterior al cuerpo (bajo la vestimenta, la comunica un testigo o la ve un informador; de carácter menos especial).
Sobre esa figura se podría proporcionar información fotográfica (analógica, sin explicar, sin intervención informativa, con menor valor comunicativo) o infográfica (no analógica, entendible con explicaciones, con intervención informativa y con mayor valor comunicativo).
Hablando sobre la figura humana, esta puede ser personalizada (le ha pasado algo a alguien y tenemos que informar de ello, de manera que lo tendremos que hacer pronto; es un tipo de obra gráfica del día) o genérica (es una situación diferente, más cercana al trabajo reposado de documentación, con más tiempo para perfilar mejor la info, con más tranquilidad para documentarnos y enriquecer la infografía con detalles requeridos).

miércoles, 26 de noviembre de 2008

PERIODISMO ICONOGRÁFICO

Hola!!
Quería mostraros algunas reflexiones que realiza Gonzalo Peltzer en su libro Periodismo Icionográfico y que considero muy interesantes para algunos temas tratados en este espacio.

1. En primer lugar, el autor propone una clasificación de las imágenes en cinco tipologías:
1. Indicial: refracción, proyección o impresión (foto, cina, sombra, huella)
2. Icónica: dibujo, símbolo, mapa, icono, emblema, estatua, relieve...
3. Mental: sueño, memoria, ideas..
4. Verbal: metáfora, descripción
5. Percibida: datos de los sentidos, apariencias...

2. Para él, desde el ángulo puramente periodístico, siempre lo visual ha sido verdadera información. El buen diseño de la información, la claridad que puede agregar a una noticia o historia su traducción visual, consitituye mejor periodismo y por consiguiente mejor información.
El lenguaje visual es para él un código con todas las características modernas que actualmente hacen a un lenguaje periodístico. A ese lenguaje informativo se puede llamar PERIODISMO ICONOGRÁFICO.

3. Afirma que es preciso diferenciar la expresión de la emisión y la percepción de la recepción. La expresión es propia de las creaciones artísticas, mientras que la emisión los es de los mensajes (incluidos o no en una obra artística). Aun actuando los mismos sentidos externos, en el acto de la comunicación los que mandan son los internos, por eso nuestras percepciones o sensaciones non siempre constituyen la recempción de un mensaje. Para ello es necesaria la voluntad de emitir del emisor y la volluntad de recibir del receptor, además de la efectiva emisión y recepción del contenido del mensaje. Sin una real distinción entre recepción y percepción, sin intencionalidad, la comunicación d ellos mensajes visuales se confundiría con el mismo objeto del sentido de la vista.

4. En su opinión, para que un lenguaje pueda considerarse periodístico, debe cumplir las siguientes características:
- Trasmisibilidad: implica la posibilidad de reducir los mensajes a datos transmisibles, ya sean digitales o analógicos, a través de los canales posibles.
- Editabilidad: el lenguaje periodístico debe dar la posibilidad de trabajar sobre el mensaje, cambiarlo, corregirlo o mejorarlo. El lenguaje visual a de ser flexible.
- Difusión: no debe confundirse con su transmisión. La transmisión es la remisión de un mensaje de un punto a otro a través de un canal, mientras que la difusión tiene que ver con la publicidad del mensaje, es decir, la difusión es la capacidad de un lenguaje de llegar al público.
- Almacenamiento: se trata de la posibilidad de archivo de los mensajes en su propio lenguaje.

5. En términos estrictamente periodísticos, la historia del periodismo visual es la historia de las tecnologías que han hecho posible lo visual como lenguaje periodístico. Por este motivo, se pueden considerar cuatro grandes avances tecnológicos relacionados con lo visual en los medios de comunicación pública: el grabado, la fotomecánica, el cable y la digitalización.
Hasta la aparición del telégrafo, comunicación y transporte estaban inseparablemente unidos. Para enviar un mensaje a distancia había que enviarlo. Así también, la comunicación de imágenes estuvo inseparablemente unida al trasporte hasta la aparición de los sistemas de rastes y vector.

6. Finalmente establece 7 géneros visuales:

1. Gráficos: representación visual de una información, consistente en una o varias correspondencias entre una serie finita de concepciones variables y una invariable. Se representan datos abstractos a través de analogía.
2. Infográficos: expresiones gráficas más o menos complejas de informaciones cuyo contenido son hechos o acontecimientos, la explicación de cómo algo funciona o la información de cómo es una cosa.
3. Mapas: representación geográfica de la Tierra o de parte de ella en una superficie plana
4. Símbolos: apelan a un lenguaje que es ya generalmente conocido por el público. Los símbolos son generalmente no figurativos, producto de la convención, mientras que los iconos son analógicos. En la medida en que la iconocidad crece, disminuye la simbología y la abstracción, de modo que, a mayor abstracción de la realidad habrá menor iconocidad y mayor simbolismo.
5. Ilustraciones: son retratos, chistes y caricaturas
6. Historietas o cómics informativos
7. Iconografía animada: dibujos animados o videográficos

lunes, 24 de noviembre de 2008

INFOPERIODISMO. EL PERIODISTA COMO CREADOR DE INFOGRAFÍA, DE JOSÉ MANUEL DE PABLOS

Infografistas, quería recomendarvos a lectura do libro “Infoperiodismo. El periodista como creador de infografía”, de José Manuel de Pablos. Ademais de facer un repaso pola infografía ao longo da historia (moi bo o análise que fai do USA Today), penso que recolle ideas moi interesantes sobre esta nova forma de comunicación que nós estamos abordando nesta asignatura. Eu, persoalmente, seleccionei estes puntos como os máis representativos do que conta o autor:


  • Erroneamente, hai quen sitúa na guerra do Golfo Pérsico o nacemento da infografía como binomio de imaxe máis texto, cando en realidade se trata dunha forma de expresión que se perde na prehistoria do ser humano, cando este descubriu o trazo mesmo. Así pois, en modo algún a infografía é un produto da era informática senón froito dos deseos da humanidade por comunicarse mellor.

  • Hase de ter claro que o acontecemento singular e o orixinal é o solar sobre o que se constrúe o edificio infográfico pero tamén que, como non todo é acontecemento, non todo se pode infografiar (aínda que tecnicamente se poida facer, o resultado pode ser vasoira informativa). A información gráfica ten os seus límites e un deles é que a mensaxe da que dispoñemos poida transferirse ou non a linguaxe visual: é a Teoría da Transferencia Visual.

  • Sempre hai que documentarse e aquí o redactor pode axudar en moito, aínda que o ideal sería que o infografista puidese acudir sempre ao lugar do feitos. A infografía debería ser unha labor de equipo, dun equipo mixto, conformado por xornalistas redactores e xornalistas debuxantes. Os primeiros serían os “artistas iniciais” e os segundos serían os “artistas finais”. Segundo José Manuel de Pablos “el infografista o, mejor, el infógrafo, ha de ser alguien con la necesaria cultura visual, provenga del periodismo, bellas artes, cómico, artes... o de cualquier ámbito donde lo visual sea una virtud”.

  • Precisamente, o maior dos obstáculos para a consolidación deste xénero (o autor do libro así o considera) é a tan escasa cultura visual dos xornalistas responsables das redacción e que paradoxicamente son os que teñen a última palabra sobre a realización dunha infografía. A realidade, non obstante, é que a infografía si é unha boa ferramenta visual de axuda xornalística e serve para que os lectores capten maior número de datos xornalísticos ou para que os capten con máis detalles. Se ben a fotografía é un testimonio que se limita a corroborar o que din os titulares e a ser un elemento as máis das veces ilustrativo, a infografía, coa súa explicacion do como, supón un paso informativo máis (demostrado trala aplicación do Índice Xeral de Recordo da Información Xornalística).

  • Hai que convencer aos xornalistas redactores, reporteiros e corresponsais, de que eles han de ser os grandes aliados do grafista ou infógrafo que teñen na redacción, xa que este se atopa limitado por non poder acudir ao lugar dos feitos coa mesma asiduidade coa que o fai o redactor e pola escasa cultura visual, nalgúns medios, dos “xefes”. É dicir, o redactor/reporteiro/corresponsal debería ser o que, contando sempre como ten que contar coa necesaria cultura visual, lle aportase os datos necesarios para que o infografistas puidese elaborar esa información. Se non se fai así, o traballo infográfico resultante, o que se faga sen contar coa colaboración do redactor, podería acabar sendo un simple diagrama ilustrativo e, así pois, un erro.

E eu... pregúntovos: ¿Vedes posible que neste traballo de rutinas como estamos vendo que é o xornalismo, no que o redactor anda sempre apurado e con miles de cousas que atender, poida pararse e pensar, no lugar dos feitos, en posibles ideas que darlle ao infografista? Sería o ideal, na miña opinión, pero que poida ser posible...

jueves, 20 de noviembre de 2008

Boceto "Galicia pola radio"

Neste boceto tentei representar a cuarta etapa da historia da radio, explicada nunha das conferencias do congreso. Esta cuarta etapa comezou no 1977 e é a representada na zona encadrada en vermello. Así mesmo, incorporei as outras tres etapas da historia da radio (a modo de contextualización), así como os precedentes deste medio de comunicación.

BOCETO SOBRE O CONGRESO "GALICIA POLA RADIO"

Aquí deixo o meu boceto sobre o congreso "Galicia pola radio" que houbo na facultade. O que intentei representar é, nunha das barras, os emisores e, noutra, os oíntes. Así, ao longo da historia da radio estes fóronse distanciando máis ou menos segundo os feitos históricos (entre outros motivos), que é o que basicamente representa a gráfica. Logo centreime, nesta última etapa que vivimos na que oíntes e emisores se volven a comezar a distanciar, nas catro posibilidades de participación que se explicaron nunha das conferencias: radio local, radio participativa, radio comunitaria e radio de servizos.

O NOSO BOCETO SOBRE A CRISE ECONÓMICA


Infografistas, aquí vos deixamos o noso boceto sobre a crise económica. Gustaríanos que nos fósedes comentando se entendedes o que pretendemos dicir co dos reloxos e, á vista diso, xa vos iremos contando o que queríamos transmitir.


Xornalismo e linguaxe visual

Na nosa opinión, o xornal postelevisivo mudou radicalmente a forma de facer Xornalismo. Xa non se trata de construir relatos de gran extensión repletos de datos complexos e difíciles de procesar, senón que o reto é facer adsequible a información para que sexa comprensible polo usuario. Así, non só mudou o formato dos medios impresos (reducíndose o seu tamaño para adaptalos ás novas modalidades de lectura nos medios de transporte) e o tipo de información que ofrecen (centrándose nos servizos), senón que cambiou totalmente a forma de presentala. Así, a cor inundou as páxinas dos periódicos e os elementos visuais están cada vez máis presentes. Entre estes elementos atópase a infografía.
Tal como relata, Jaume Serra consideramos que todo infográfico debe responder a unha razón de ser. É dicir, antes de nada hai que ter claro para qué se precisa ese produto e raalizalo con seriedade e rigor. A clave está na calidade da información que se vai aportar cos gráficos. A partir deste momento, comezaría a fase de darlle un valor estético. Na fotografía pode verse unha infografía de Jaume Serra, titulada "La ballena franca", á que o autor considera o primeiro traballo interesante que realizou.

O xornal Público e os Premios Malojief 2008


Vimos como en edicións anteriores cabeceiras de referencia como El Mundo ou El País obtiveron diversos galardóns. Pero neste ano destacou tamén un medio de escasa traxectoria no tempo: o xornal Público, que a pesares de contar cun departamento de infografía reducido, tivo un gran éxito.
O xornal obtivo un total de un ouro, dúas pratas e tres bronces, convertíndose así no terceiro departamento de infografía máis galardoados na categoría de medio impreso. Na nosa opinión, o xurado observou que o xornal cumpría con esa máxima consistente en primar a calidade informativa sobre a beleza e a espectacularidade.
Así, un dos traballos premiados foi Portafolio, un organigrama a base de círculos e liñas (formas simples por tanto) que organiza información complexa de forma efectiva para facela comprensible.


Ademais de organigramas, en Público podemos observar que existe unha tendencia a apostar polos gráficos estadísticos, que permiten representar procesos de forma sinxela. A continuación amósase un exemplo:

A continuación móstranse dous exemplos que definen tamén o estilo dos infográficos de Público. Neles prima a sinxeleza sobre a espectacularización. Outra vez, tamto en “Nuevos elementos de seguridad en vehículos” como en “Quién es quién en los boxes”, vemos como se concede importancia sobre todo á calidade e a relevancia da información. Ofrece os datos precisos para facer comprensible o temapero sen sobrecargar nin con información nin co deseño.


Para o xornal, tódalas temáticas poden ser obxecto de ser tratado con infográficos. Así, ademáis de deportes ou sucesos, a ciencia ten tamén un oco nestes traballos. A continuación ofrécese un exemplo disto, no que se mostra e describe o primeiro corazón artificial do planeta.



miércoles, 19 de noviembre de 2008

UN GRAN EJEMPLO DE INFOGRAFÍA: JOSEPH MINARD


El ingeniero francés Joseph Minard (1781-1870) es el autor de este ejemplo de buena infografía que ya cuenta unos 200 años de antigüedad, aunque ello no le impide dejarnos un claro reflejo de la compleja y desastrosa campaña de Napoleón en Rusia (1812). Edward Tufte (muy relacionado con los sparklines, como hemos explicado en una entrada anterior) ha llegado a referirse a ella como "la mejor gráfica estadística jamás dibujada".
En Una introducción al diseño de la información, de Paul Mijksenaar -libro muy recomendable y ameno- se explica de un modo muy sencillo lo que se representa en el infográfico.
Así, a la izquierda de la gráfica, Napoleón comienza la marcha contra Moscú (a la derecha) con un ejército de 422.000 hombres (es lo que está representando en color beige). Cuando llega a su destino, a Napoleón sólo le quedan 100.000 hombres. Durante el viaje de vuelta, representado por una línea negra (simbólico, sin duda) de derecha a izquierda, Napoleón sufre unas pérdidas aún más substanciales, como resultado del intenso frío (a veces de treinta grados bajo cero) y la ardua tarea de cruzas ríos helados. La temperatura, por otra parte, está representada en una gráfica sincronizada en la parte inferior. Al final, sólo llegan a la base 10.000 hombres.
En palabras de Mijksenaar esta gráfica es una combínación brillante de información estadística (número de soldados y variación de temperatura) y de datos topográficos (dirección, distancia y ubicación).

martes, 18 de noviembre de 2008

¿CÓMO PODEMOS RELACIONAR LOS SPARKLINES, LA VISUALIZACIÓN DE LA INFORMACIÓN, LA ARQUITECTURA DE ESTA Y EL DISEÑO CON LA INFOGRAFÍA?

En anteriores entradas ya hemos ido subiendo al blog información sobre los sparklines, la visualización de la información e la arquitectura de esta, pero ahora hacemos una nueva entrada en la que intentaremos relacionar todo esto con la infografía. Aportamos aquí nuestra opinión conjunta. Esperamos vuestras respuestas a nuestra pregunta!

Partimos de la base de que hay un hilo conductor entre esos términos que aquí manejamos entre sí (sparklines, arquitectura de la información, visualización de la información e infografía) y, a la vez, una conexión de esos tres vocablos con la infografía en sí misma. Así pues, para argumentar nuestra manera de encontrar ese vínculo, nos quedamos con la definición más sencilla de “sparklines”. La wikipedia los define como “un tipo de información gráfica que presenta los datos de una manera simple y condensada”.

Aparecen entonces dos términos clave que enlazan con los otros dos conceptos: nos referimos a simple y a condensada.
  • “Simple” puede vincularse con “visualización de la información”: esta última se define como el proceso de interiorización del conocimiento mediante la percepción de información. Y de todos es sabido que esa percepción de la información es mucho más fácil si esta se presenta de un modo sencillo o, dicho de otro modo, simple. Aquí entraría en juego otro de los términos básicos referente a la infografía: “diseño”. E, incluso, podemos traer a colación aquella máxima que, recientemente, viene dominando a este último: menos es más. Veamos, por tanto, la conexión: el sparkline es un gráfico simple, sencillo, que contribuye a facilitar la visualización de la información sin por ello redundar en una pérdida de la atención hacia el diseño.
  • Tanto como el diseño, en esa visualización de la información, es importante la arquitectura de la información. Recogemos aquí aquel otro término que figuraba en la definición de sparkline y que nos remite a esta última: “condensada”. Es decir, en términos sencillos, incorporar la mayor cantidad posible (se sobreentiende que en infografía hablamos de información) en el menor espacio (manteniendo, eso sí, la idea de que ha de ser de un modo sencillo) y siguiendo una estructura.

Todo lo anterior no puede estar más relacionado con la infografía. Incluso, con todo lo visto, podríamos formular una definición de esta última: infografía sería la presentación de la información de un modo gráfico, sencillo, de un modo en que esa información se presente siguiendo una estructura para que todo ello contribuya a una más fácil visualización de la información. Todo ello redundará en conocimiento. Se trata de una red en la que es imposible desligar unos términos de otros.

PROPUESTA DE DEBATE
-¿Consideráis que la adquisición de conocimiento o, al menos, el entendimiento de la información es mayor si se presenta en un infográfico, teniendo en cuenta los tres conceptos abordados: sparklines, visualización y arquitectura de la información?

Recoñecemento da calidade: premios Malofiej


¿Qué son os premios Malofiej?
Os premios Malofiej de infografía naceron no ano 1993 na Facultade de Ciencias da Comunicación de Navarra e con eles búscase premiar a creatividade artística e o rigor informativo dos profesionais adicados a este eido do xornalismo.
Na nosa opinión, esta debe ser unha das máximas de todo infográfico, é dicir, a calidade da información é o que debe primar en tódolos casos sobre o valor estético. Neste sentido, para que un infográfico cumpla a súa labor ten que basearse ante todo no rigor xornalístico, que só poderá conseguirse seguindo unha metodoloxía de investigación e recolla dos datos axeitada a cada situación. Unha vez reunida, contrastada e seleccionada a información chega o momento de pór en práctica a creatividade, que é tamén unha parte importante desta peza informativa, xa que é a que nun primeiro momento vai reclamar a atención do público.
Desde ese ano -o 1993- celébranse cada ano en honor ó xornalista arxentino Alejandro Malofiej, de quen collen o nome e quen dende os anos 60 ata o 1987 dirixiu o departamento de infografía do xornal La Opinión de Buenos Aires, convertíndose así nun referente do sector.

POR QUÉ LA INFOGRAFÍA SALVARÁ AL PERIODISMO


O que aquí incorporamos é un pequeno resumo dun artigo que certamente nos fai pensar sobre o futuro do xornalismo. Foi escrito por Javier Errea, leva por título Por qué la infografía salvará al periodismo e podemos atopalo no blog Visualmente. Logo, cada unha de nós, como autoras do blog, iremos aportando as nosas opinións persoais.

Pois ben, “pocas certezas y mucho miedo” é, a bo seguro, dous estados que, como di Javier Errea, definen a situación do xornalismo actual. A iso el engade a inconsciencia dos que dirixen –e dos que traballan- nos medios para abordar ese abismo ante o que nos atopamos inmersos. Medo ao cambio, a deixar entrar novos formatos, como é a infografía. Nela sitúa o autor a salvación para o xornalismo. Pero non se trata, como moi ben di, de incorporar infografía rigurosa e gris, de incorporarla porque si, senón de permitirlle a esta nova forma de contar modificar a narrativa textual que se viña levando a cabo ata agora e que asumía rutinariamente que as informacións só se facían con título+texto+fotografía.

A combinación óptima de texto e imaxe, de info e grafía, permite reter durante un longo tempo ao lector na páxina e, por conseguinte, día a día, irase afianzando a ese bo uso dunha nova narrativa por parte do xornal e, xa que logo, ao xornal mesmo. Será a salvación do xornal impreso, do xornalismo mesmo. É a mellor receta, segundo Javier Errea que se pode cociñar hoxe. Non obstante o ingrediente máis caro parece estar na necesaria dotación dos recursos humanos adecuados, con experiencia, nutridos e adecuados.

¿Aceptarán mercalo os actuais cociñeiros? ¿Vós védeslle intención algunha? ¿E en todo caso, o problema que reflicte a imaxe coa que nós encabezamos esta entrada non acabará por rematar co xornalismo de verdade, aínda que este se acolla á infografía?

lunes, 17 de noviembre de 2008

ALAN BECKER. ANIMATOR VS ANIMATION


Compañeiros infografistas... se queredes ver unha maneira (divertida!!) de ver as ferramentas esas do Flash que tanto se nos resisten... pinchade nos seguintes enlaces. Non ten desperdicio!

Alan Becker 1 para acceder á súa páxina
Alan Becker 2 para acceder á animación que leva por título "Animator vs Animation"

Por certo, Alan Becker só ten 18 anos e é coñecido por isto mesmo, por facer unhas animacións nas que a propia ferramenta (o Flash) é o animador e centro argumental. Recibiu o premio á mellor animación Flash no 2006...

Xa vedes, hai a quen lle resulta algo máis fácil...

Un saúdo

martes, 4 de noviembre de 2008

LA INFOGRAFÍA MULTIMEDIA

Si ya es cierto que la infografía impresa tiene aún mucho por descubrir y crecer en su uso, la infografía multimedia ofrece numerosas posibilidades a mayores. Los gráficos multimedia que utiliza El País en su versión digital no son sino una muestra de lo se puede transmitir a través de un infográfico de este tipo. Es, por lo que parece, uno de los campos por los que este medio, dentro del territorio español, ha apostado más fuerte. Muestra de ello es dedicar un apartado específico a la inclusión de este tipo de información –la infografía-: "Gráficos". Asimismo, distribuye los gráficos en varias secciones, respectando la vertebración temática impresa, tal vez para facilitarle al lector la búsqueda de estos gráficos a partir de unos códigos que ya tiene más establecidos –los del mundo impreso-.


¿QUÉ ES LA INFOGRAFÍA MULTIMEDIA?
La respuesta inmediata en la que uno puede pensar cuando se le pregunta qué es la infografía multimedia podría ser: la infografía en la red. De hecho, las primeras definiciones de infografía multimedia (Valero Sánchez o Gomes de Oliveira) se centraban en definir lo que era “digital”. Es decir, se entendía que la infografía multimedia habría de tener la misma filosofía de construcción que la impresa, pero en un soporte digital. Sin embargo, no es así. Si bien es cierto que la raíz y objetivo de las dos han de ser prácticamente el mismo (informar de forma rápida, concisa y más clara que con el texto), también lo es que hay unas características que le confieren a la infografía multimedia una personalidad propia.


CARACTERÍSTICAS DE LA INFOGRAFÍA MULTIMEDIA
Es este un campo de estudios todavía incipiente, pero ya varios autores (Alberto Cairo o Chiqui Esteban, por ejemplo), han señalado rasgos esenciales:

  • hipertexto: la estructura del gráfico no es secuencial ni lineal sino que el usuario puede seguir diferentes caminos, acceder de un apartado a otro según sus elecciones personales. Recordemos aquella simple (pero compleja) definición de que el hipertexto permitía simular la estructura de pensamiento del ser humano (que para nada es lineal). El infográfico multimedia buscaría, más o menos, lo mismo. En este sentido, nos parece especialmente útil -aunque también complejo- el infográfico sobre las elecciones presidenciales de EEUU: podemos comparar, en cada Estado, los datos en el 2004 con los sondeos del presente año.
  • interactividad: es, para nosotras, la característica más diferenciadora, haciéndola única, de la infografía multimedia con respecto a la impresa. Cada usuario se INFORMA a través del infográfico según sus necesidades de información concretas. Es decir, tiene la posibilidad de adaptar la información que se le puede ofrecer a sus búsquedas concretas. Y, lo que es aún más novedoso, la “máquina” responde a las acciones del usuario. Véase, por ejemplo, el gráfico de El País en el que se intenta calcular el gasto por niño en la vuelta al colegio según sean las decisiones de los padres (usuario): colegio público, concertado o privado.
  • animación/movimiento: clave diferenciadora con respecto a la infografía impresa. Sin embargo, no debe tomarse en exceso el consejo de la animación infográfica. Nunca por encima del objetivo informativo. Así, junto a infográficos realmente complejos (tanto en temática, como en las decisiones y acciones que debe realizar el usuario), en el País también encontramos gráficos cuya animación sobrepasa en cierto modo el fin informativo: es el caso de Así se baila el chiki chiki.
Está claro que, con estas tres herramientas (hipertexto, multimedialidad y animación/movimiento), las posibilidades de la infografía son infinitas. Y, como ocurre en el caso de El País digital, para cualquier tipo de temática, de muy diversa índole. Se ha progresado mucho, pero, seguramente, todavía queda un largo camino por recorrer.

NUESTRA PROPUESTA DE DEBATE
En aquellos infográficos multimedia que hacen uso del video como principal herramienta, ¿es posible definir una frontera clara entre lo que es una infografía multimedia y lo que es un video?

ARQUITECTURA DE LA INFORMACIÓN


Qué es la Arquitectura de Información?

Por:
Juan C. Camus
La Arquitectura de información permite que los usuarios de un sitio web...
· ... entiendan grandes cantidades de información
· ... busquen y encuentren la información que necesitan de manera simple
· ... realicen acciones mediante el computador
La Arquitectura de información permite a los creadores de un sitio web...
· ... aclarar la misión y la visión del sitio, centrándose en las necesidades de sus audiencias
· ... generar estructuras que soporten el cambio y el crecimiento en el tiempo
· ... determinar qué contenidos y funcionalidades deberá contener el sitio
· ... poner nombres entendibles a las áreas de información
· ... crear sistemas de navegación intuitivos
Finalmente, si queremos ensayar una definición, podemos afirmar que la Arquitectura de Información es una disciplina que organiza conjuntos de información, permitiendo que cualquier persona los entienda y los integre a su propio conocimiento, de manera simple.
Ahora, si miramos la disciplina desde el punto de vista de quienes la utilizan para la construcción de sitios web, podremos agregar que la Arquitectura de Información es el conjunto de prácticas que entendiendo el objetivo de un sitio web, organiza el contenido en subconjuntos de nombres comprensibles para el usuario final, facilitando las operaciones de búsqueda y uso de la información que contienen.

SPARKLINES

SPARKLINES

Edward Tufte
Sparklines: small, high-resolution graphics embedded in a context of words, numbers, images. Sparklines are data-intese, design-simple, word-sized graphics.
Tienen una especial utilidad para los datos económicos y financieros. Sparklines proporcionan un contexto para “nuanced” análisis y, quizás, para una mejor toma de decisiones. También requieren pensar sobre su diseño y producción.

Wikipedia
Sparklines es un tipo de información gráfica que presenta los datos de una manera simple y condensada.

Inf@vis. Juan C. Dürsteler
Los sparklines, o palabras gráficas, son pequeños gráficos que se integran en el texto de manera natural, añadiendo la claridad que en muchas ocasiones las propias palabras no pueden aportar. Edward Tufte habla de ellos como “gráficos intensos, sencillos, del tamaño de palabras”. Podría hablarse de palabras gráficas, aunque hay quien se refiere a ellos como “líneas chispeants” o “gráficos bonsái”.

Una palabra gráfica o sparkline es, por tanto, un gráfico convencional pero reducido a un tamaño equivalente al de una o varias palabras e integrado en el texto como una palabra más.

La potencia expresiva de estos minigráficos radica en su integración con el texto, por un lado, y en su relativa decuantificación, por otro:
-la integración con las palabras que lo rodean permite adquirir el contexto en el que se desarrolla el gráfico.
-la decuantificación significa que, pese a que a la palabra gráfica representa con precisión sus datos, debido al pequeño tamaño y a la frecuente falta de referencias como ejes, etc. , el gráfico es difícil de cuantificar. Sin embargo, lo importante de ello es que el gráfico ofrece una clarificación sobre aquello de lo que se habla que las palabras “tradicionales” no podrían ofrecer.

Visualización de la Información

Inf@vis. Juan C. Dürsteler
Muchas definiciones del término lo ligan al uso del ordenador y de la función visual: ello no es así. Pare entender el término, habría mejor que comprender por un lado qué es la visualización y por otro qué es la información:
-visualización: formación de la imagen mental de un concepto abstracto, entendiendo concepto abstracto como algo incapaz de ser visto o no visible en ese momento. Así, para visualizar no hace falta usar la visión, es más, al ser un fenómeno mental, la visión no interviene en ese momento, aunque sí lo haya hecho en la formación de los símbolos y elementos que acaban componiendo la imagen mental. En definitiva, la imagen y, por tanto, la visualización, es una construcción mental que va más allá de la percepción sensorial y que como tal construcción mental, se acerca al conocimiento (a la aprehensión intelectual de las cosas).
-información consiste en la elaboración de los datos, las señales en bruto que se pueden recoger de los objetos o los fenómenos para construir el conocimiento.
Así pues, se podría definir la “visualización de la información” como EL PROCESO DE INTERIORIZACIÓN DEL CONOCIMIENTO MEDIANTE LA PERCEPCIÓN DE INFORMACIÓN O, SI SE PREFIERE MEDIANTE LA ELABORACIÓN DE LOS DATOS.

Hay que tener en cuenta que, en este discurso no se ha hecho referencia para nada a la visión o a algún otro canal perceptivo en particular. Por tanto, para la visualización de información vale cualquier sentido, no sólo la vista, aún siendo este el canal capaz de aportar más datos a la mente por unidad de tiempo.
Igualmente, la elaboración de datos en forma de información, aunque enormemente facilitada por el ordenador, no requiere para nada de éste: los datos se han venido transformando en información durante toda la historia de la humanidad.

Teniendo en cuenta la cadena Datos-Información-Conocimiento-Sabiduría, la visualización de información, en tanto que construcción de una imagen mental a partir de la información destilada de los datos y de la detección de patrones subyacentes a la información, incide plenamente en la formación del conocimiento.
En este contexto, tanto la arquitectura de información como el diseño de información se podrían considerar elementos fundamentales en el proceso de visualización de información, orientadas a producir la imagen mental, la chispa que enciende el fuego del conocimiento.
Nota: Un dicho apócrifo reza que una imagen vale más que mil palabras. No menos cierto es que una palabra a veces vale más que mil imágenes. Sin embargo, a pesar de tamañas contradicciones no se puede negar que desde hace varias décadas hemos ingresado en la era de la visualización de la información. La infografía, la minería de imágenes, la signalética, el diseño de conceptos son algunas variantes de estas nuevas técnicas y metodologías que pretenden arrojar algo de sentido en un mundo plagado de ruido y desinformación.

miércoles, 29 de octubre de 2008

Tema para o traballo

Ola xornalist@s!!
Queríamos comentarvos que o noso grupo cambiou o tema para o debate que realizaremos na clase. Nun principio, iamos centrar o traballo sobre o humor gráfico pero visto que hai outros grupos que o escolleron, a nosa exposición versará finalmente sobre outro aspecto do temario.
Neste sentido, decidimos analizar a infografía empregada no ámbito deportivo partindo da utilizada nos Xogos Olímpicos de Barcelona. Para iso centrarémonos no estudo dun xornal xeneralista e nun especializado neste tema, que en principio sería o Marca.
A nosa hipótese é que a infografía do mundo do Deporte se caracteriza pola espectacularidade e a liberdade que define a linguaxe e o estilo do Xornalismo Deportivo. Con este traballo tentaremos comprobar se estamos no certo...
Saúdos a todos e xa nos diredes se compartides a nosa hipótese ou non!!!

lunes, 20 de octubre de 2008

ANÁLISE DOS INFOGRÁFICOS DE PÚBLICO

Centrándonos na semana na que aconteceu a traxedia e tras unha análise do tratamento infográfico que o xornal fixo do feito, poderiamos dicir que a nosa hipótese é que a incorporación de certos infográficos se fixo ás veces máis dun xeito ilustrativo que analítico (os dous termos que, moi diferenciadamente emprega Alberto Cairo), máis por dicir que “o noso xornal pode permitirse incorporar infográficos”. Xocas no seu análise sobre a ética cita a Souza, quen afirma: "a finalidade do infográfico é que o leitor possa discernir rápida e confortavelmente aquilo que para ele representa algúm interesse". Tentaremos comprobar se Público cumpriu ou non esta máxima.

Exposición da análise

a) Primeiro día: Infográfico non é só ilustración, debe ter sempre a información como soporte. Non obstante, segundo o noso parecer, neste primeiro día de tratamento, no xornal analizado non foi así.
-Parece que o gráfico se presta un tanto a especulacións, cousa que por outra banda, non deixa de ser en certo modo lóxico dada o inesperado do accidente e, por tanto, a precipitación coa que se lle ofrece aos lectores un gráfico a dobre páxina sobrecargado de información. Non se segue aquela máxima de Charles Blow, subdirector de deseño do The New York times e ata marzo do 2004, xefe de infografía do periódico. Nesa máxima el afirmaba: “show only what you know” (muestra sólo que sepas). Non había datos suficienes, todo son especulacións sobre o que puido ter pasado pero non do que pasou: xunto co debuxo do traxecto que supostamente seguiu o avión, hai numeroso gráficos con información adicional que parecen estar de recheo.
-A calidade de imaxe e moi boa, pero non se cumpre coa función de informar propiamente dita. Podería pedírselle ao xornal, por tanto, “máis info e menos grafía”, neste primeiro día no que se podería afirmar que fixo un uso máis ben decorativo e estético da infografía.
-En canto á coherencia texto-imaxe, atopámonos con que o título deste infográfico (Radiografía de la catástrofe) non se corresponde cos datos que logo ofrece, xa que se ben unha radiografía permite coñecer aquilo que está máis aló do que se percibe a simple vista, iso non é o que o ocorre con este infográfico. Non se seguen pois as máximas de teóricos como Benedito Oliveira e Randolfo Soares, que din "nada pode ser feito sem harmonía".

b) Segundo día: Curioso resulta tamén un dos infográficos que se incorpora este día.
-Leva por título “Qué puede ocurrir si explota un motor” (foi unha das hipóteses manexadas) pero no gráfico simplemente se explican as partes dun avión, sen coherencia algunha co título.
-Por outra banda, outro infográfico leva por título “Hay máis posibilidades de morir paseando”, onde se amosa que as mortes en traxedias de avión están moi por debaixo de, por exemplo, o cáncer ou os atropellos por avión. A finalidade deste gráfico non pode ser outra que a apelativa, é dicir, a chamada de atención ao lector, entendida nun sentido negativo, por suposto, xa que, en certo modo, desvíase a atención do que realmente sería central.

c) Días seguintes:
-Fanse uso de infográficos que, en si, tal vez sexan informativos pero que, con respecto á catástrofe, non aportan nada. Poñamos por caso o dos mandos do avión (que se repite prácticamente en dous días) ou a exposición do funcionamento de certas palancas que, para un lector medio, dende logo non son fáciles de seguir. Pensamos que tal vez aquí tamén pode haber un erro pois o cidadán para nada comparte os referentes cos que contaba o autor do infográfico.
-Por outra banda, xa cara final da semana do accidente, de novo, outras dúas veces, se volve a incorporar o gráfico do traxecto que seguiu o avión. Nun deles mesmo se evidencia as especulacións que se fixeron o primeiro día e que nos comentabamos: dise que o avión elevouse entre 10 e 20 metros antes de caer ao chan, mentres que o primeiro día se dicía que se elevou entre 60 e 200 metros, un intervalo que, de por si, por certo, xa non aportaba moita información (e menos exacta).


Conclusións
Se ben é certo que nos gráficos de Público (con moi boa calidade de imaxe) se perciben esas dúas liñas que parecen guiar os infográficos (o escenario e a secuencia), nós concluimos que en boa parte das ocasións estes funcionaron máis ben cunha finalidade estética e ilustrativa que analítica, incluso a veces cun certo toque de sensacionalismo. Xocas afirma que hoxe en día a competencia entre os medios é feroz e que a infografía é un elemento diferenciador do producto. Tal vez, neste caso se subordinou a calidade dos gráficos á loita entre medios. Considerando catástrofes deste tipo como termómetros da situación da infografía en España, tal como fai Javier Zarracina, e logo de atender ás exposicións dos nosos compañeiros, quizais no noso país de momento o que importa non é a calidade.


Propostas de debate
-¿Estanse usando os infográficos como debuxos sen máis?
-¿Estanse usando como método para cubrir páxinas cando non hai datos suficientes para ofrecer unha explicación?
-¿Pode haber sensacionalismo nun infográfico?
PARA SABER MÁIS:
-CAIRO, Alberto, Visualización interactiva de la información en prensa, 2008
ANÁLISES ESPECÍFICAS DO CASO: